Wzmożenie rozliczania po #MeToo vs. etos dziennikarski. Przypadek tekstu Marcina Kąckiego
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2025/74.4/3Słowa kluczowe:
analiza dyskursu, etos dziennikarski, #MeToo, projekt hegemonicznyAbstrakt
Celem artykułu jest analiza kontrowersji, jaką wywołał opublikowany w styczniu 2024 r. na portalu Wyborcza.pl tekst reportera Marcina Kąckiego, pt. Moje dziennikarstwo – alkohol, nieudane terapie, kobiety źle kochane, zaniedbane córki i strach przed świtem. Dotyczył on głównie problematycznych relacji autora z kobietami. Prawdziwość rekonstrukcji zdarzeń w tekście zakwestionowała dziennikarka Karolina Rogaska, która rozpoznała się wśród anonimowych bohaterek. W konsekwencji redakcja „Gazety Wyborczej” wydała serię oświadczeń na temat okoliczności publikacji artykułu. Badanie wyżej wymienionych tekstów prowadzono z wykorzystaniem analizy dyskursu inspirowanej pracami Ernesto Laclaua i Chantal Mouffe. Celem badawczym jest prześledzenie sposobów, w jakie jest konstruowany etos dziennikarski jako projekt hegemoniczny w dyskursie publicznym, a także próby jego destabilizacji (kontr-artykulacji). Kontekst badania stanowi wzmożenie rozliczeniowe, które wyłoniło się z ruchu #MeToo, oraz sytuacja, gdy adresatem krytyki wynikającej z kulturowych przemian w postrzeganiu przemocy wobec kobiet jest przedstawiciel mediów liberalno-lewicowych.
Bibliografia
Boltanski Luc, Éve Chiapello. 2022. Nowy duch kapitalizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Bourdieu Pierre. 2006. Medytacje pascaliańskie. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Campbell Joseph. 2013. Bohater o tysiącu twarzy. Kraków: Nomos.
Carpentier Nico. 2005. “Identity, contingency and rigidity. The (counter-)hegemonic constructions of the identity of the media professional”. Journalism 6(2): 199–219.
Chlebowski Michał. 2020. Dziennikarzy portret własny. Kraków: Libron.
Czyż Sara, Dominika Dymińska, Patrycja Wieczorkiewicz, Agnieszka Ziółkowska i in. 2017. Papierowi feminiści. O hipokryzji na lewicy i nowych twarzach polskiego #metoo. Codziennik Feministyczny. [http://codziennikfeministyczny.pl/papierowi-feminisci-nowe-twarze-polskiego-metoo](http://codziennikfeministyczny.pl/papierowi-feminisci-nowe-twarze-polskiego-metoo) [dostęp: 14.11.2024].
Czyżewski Marek. 2005. Rechtsextremismus und öffentliche Kommunikation. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Dederer Claire. 2024. Potwory. Dylemat fanki. Warszawa: Filtry.
Dobrowolska Hanna. 2024. Były naczelny „Super Expressu” skazany za gwałt. Znamy kulisy sprawy. Gazeta.pl. [https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,31530184,byly-naczelny-super-expressu-skazany-za-gwalt-znamy-kulisy.html](https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,31530184,byly-naczelny-super-expressu-skazany-za-gwalt-znamy-kulisy.html) [dostęp: 13.12.2024].
Fisher Mark. 2017. Wyjście z Zamku Wampirów. Nowyobywatel.pl. [https://nowyobywatel.pl/2017/12/19/wyjscie-z-zamku-wampirow](https://nowyobywatel.pl/2017/12/19/wyjscie-z-zamku-wampirow) [dostęp: 16.08.2025].
Foucault Michel. 1977. Archeologia wiedzy. Warszawa: PIW.
Franczak Karol. 2024. „Jak opisać doświadczenie, dla którego nie ma języka? Dyskursywizacja awansu klasowego w polskiej debacie publicznej”. Przegląd Socjologiczny 73(4): 129–149. [https://doi.org/10.26485/PS/2024/73.4/6](https://doi.org/10.26485/PS/2024/73.4/6).
Gardziński Tomasz. 2024. Tomasz Lis miał próbować je pocałować. Prokuratura umorzyła śledztwo. Wirtualnemedia.pl. [https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/sledztwo-ws-tomasza-lisa-umorzone-prawdziwypowod-zaskakuje](https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/sledztwo-ws-tomasza-lisa-umorzone-prawdziwypowod-zaskakuje) [dostęp: 14.11.2024].
Garfinkel Harold. 2007. Studia z etnometodologii. Warszawa: PWN.
Głuchowski Piotr. 2022. Nie tylko mobbing. Tajemnicze SMS-y od Lisa. Wyborcza.pl. [https://wyborcza.pl/7,75968,28665164,nie-tylko-mobbing-tajemnicze-sms-y-od-lisa.html](https://wyborcza.pl/7,75968,28665164,nie-tylko-mobbing-tajemnicze-sms-y-od-lisa.html) [dostęp: 23.08.2022].
Golinczak Michalina. 2019. “Communism as a general crime: Applying hegemony analysis to anti-communist discourse in contemporary Poland”. Praktyka Teoretyczna 1(31): 94–117.
Gramsci Antonio. 1961. Pisma wybrane. Warszawa: PWN.
Grzelka Monika, Agnieszka Kula. 2024a. „Czym jest przemoc? Konceptualizacje pojęcia w dyskusji medialnej nad tekstem Marcina Kąckiego”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 1(42): 199–217. [http://dx.doi.org/10.17951/ff.2024.42.1.199-217](http://dx.doi.org/10.17951/ff.2024.42.1.199-217).
Grzelka Monika, Agnieszka Kula. 2024b. „Funkcje przytoczeń i role osób mówiących w przekazie dziennikarskim (casus dwóch tekstów: przemocowego i o przemocy)”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 58(2): 9–29. [https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.01](https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.01).
Januszewska Paulina. 2024. Gównodziennikarstwo. Dlaczego w polskich mediach pracuje się tak źle? Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej.
Jadczak Szymon. 2022. „Płakałam, miałam ataki paniki”. Ujawniamy zarzuty podwładnych wobec Tomasza Lisa. Dlaczego zwolniono naczelnego „Newsweeka”? Wirtualna Polska. [https://wiadomosci.wp.pl/plakalam-mialam-ataki-paniki-ujawniamy-zarzuty-podwladnychwobec-tomasza-lisa-dlaczego-zwolniono-naczelnego-newsweeka-6783015358188512a](https://wiadomosci.wp.pl/plakalam-mialam-ataki-paniki-ujawniamy-zarzuty-podwladnychwobec-tomasza-lisa-dlaczego-zwolniono-naczelnego-newsweeka-6783015358188512a) [dostęp: 11.11.2024].
Kantor Jodi, Megan Twohey. 2020. Powiedziała. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Krajewski Marek. 2022. „Cancel culture. Unieważniając unieważnianie”. Przegląd Socjologiczny 1(71): 185–206. [https://doi.org/10.26485/PS/2021/71.1/8](https://doi.org/10.26485/PS/2021/71.1/8).
Kącki Marcin. 2006. Praca za seks w Samoobronie. Wyborcza.pl. [https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,3767928.html#S.embed_link-K.C-B.1-L.2.zw](https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,3767928.html#S.embed_link-K.C-B.1-L.2.zw) [dostęp: 14.11.2024].
Laclau Ernesto. 2004. Emancypacje. Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Laclau Ernesto, Chantal Mouffe. 2007. Hegemonia i socjalistyczna strategia: Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mocek Stanisław. 2006. Dziennikarstwo po komunizmie. Warszawa: Scholar.
Mouffe Chantal. 2005. Paradoks demokracji. Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mouffe Chantal. 2018. “The affects of democracy”. Critique & Humanism Journal 49: 61–70.
Niedbalski Michał, Barbara Erling. 2021. Zmarły dziennikarz „GW” Wojciech Szymański oczyszczony z zarzutów o molestowanie. Press.pl. [https://www.press.pl/tresc/68299,zmarly-dziennikarz-_gw_-wojciech-szymanskioczyszczony-z-zarzutow-o-molestowanie](https://www.press.pl/tresc/68299,zmarly-dziennikarz-_gw_-wojciech-szymanskioczyszczony-z-zarzutow-o-molestowanie) [dostęp: 10.11.2024].
Nonhoff Martin. 2006. Politischer Diskurs und Hegemonie. Bielefeld: transcript.
Nonhoff Martin. 2017. “Discourse analysis as critique”. Palgrave Communication 3:17074. [https://doi.org/10.1057/palcomms.2017.74](https://doi.org/10.1057/palcomms.2017.74).
Ostolski Adam. 2020. „Gra w antykomunizm. Przyczynek do analizy dyskursu”. Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa 2(13): 99–124. [https://doi.org/10.26343/0585556X21306](https://doi.org/10.26343/0585556X21306).
Press.pl. 2023. Znów wygrana Jakuba Dymka w sądzie po fałszywych oskarżenia[ch] o gwałt. Przeprosiny m.in. w Krytyce Politycznej. Press.pl. [https://www.press.pl/tresc/76868,kolejna-wygrana-jakuba-dymka-przed-sadem_-wywalczyl-przeprosiny-i-zadoscuczynienie](https://www.press.pl/tresc/76868,kolejna-wygrana-jakuba-dymka-przed-sadem_-wywalczyl-przeprosiny-i-zadoscuczynienie) [dostęp: 14.11.2024].
Przyłęcki Paweł. 2013. „Założenia teorii dyskursu Ernesta Laclaua i Chantal Mouffe”. Przegląd Socjologiczny 62(4): 9–24.
Sikora Agata. 2023. „Spotkania z potworami”. Znak 821: 76–87.
Słupek Anna. 2022. „Nomadyczne tożsamości w teorii polityki Chantal Mouffe”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 29(2): 7–19.
Sobczak Jacek. 2004. Dziennikarstwo – zawód, misja czy powołanie? W: Media i dziennikarstwo na przełomie stuleci. Wybrane zagadnienia. W. Cisak (red.), 7–30. Poznań: Wyd. Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Staśko Maja, Patrycja Wieczorkiewicz. 2020. Gwałt polski. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej.
Stępińska Agnieszka, Szymon Ossowski. 2011. „Dziennikarze w Polsce: Wartości, priorytety i standardy zawodowe”. Studia Medioznawcze 1: 17–28.
Szot Lucyna. 2013. Dziennikarze mediów lokalnych. Między profesjonalizmem a koniecznością przetrwania. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szulczewska Kaya. 2023. Samozwańczy inkluzytorzy, czyli o cancel culture w praktyce. Obieg.pl. [https://obieg.pl/342-samozwanczy-inkluzytorzy-czyli-o-cancel-culture-w-praktyce](https://obieg.pl/342-samozwanczy-inkluzytorzy-czyli-o-cancel-culture-w-praktyce) [dostęp: 16.08.2025].
Szumlewicz Katarzyna. 2022. „Cancel culture” jako autorytarna dystopia. W: Utopia a edukacja. H. Achremowicz, R. Włodarczyk (red.), 235–252. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Voss Gustavsson Matilda. 2020. Klub. Seksskandal w Komitecie Noblowskim. Warszawa: Wielka Litera.
Wąsicka Maria. 2013. „Idealny model dziennikarstwa w zderzeniu z rzeczywistością”. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 2: 295–310.
Węglińska Agnieszka. 2018. Dziennikarze telewizji publicznej w Polsce. Między polityką, misją a rynkiem. Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Wirtualnemedia.pl. 2017. Michał Wybieralski odchodzi z Agory. [https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/michal-wybieralski-z-gazety-wyborczej-po-oskrazeniu-na-codziennikfeministyczny-pl-o-mobbing-odchodzi-z-agory](https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/michal-wybieralski-z-gazety-wyborczej-po-oskrazeniu-na-codziennikfeministyczny-pl-o-mobbing-odchodzi-z-agory) [dostęp: 14.11.2024].
Wirtualnemedia.pl. 2022. Ewa Wanat przeprasza za traktowanie podwładnych w TOK FM. „Strasznie się darłam”. [https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/ewa-wanat-redaktor-naczelna-tok-fm-mobbing](https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/ewa-wanat-redaktor-naczelna-tok-fm-mobbing) [dostęp: 30.12.2024].
1. Kącki Marcin. 2024. Moje dziennikarstwo – alkohol, nieudane terapie, kobiety źle kochane, zaniedbane córki i strach przed świtem. Wyborcza.pl. 5.01.2024. [https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,30561476,zadzwonilem-do-wszystkich-kobiet--ktore-skrzywdzilem-wlacznie.html](https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,30561476,zadzwonilem-do-wszystkich-kobiet--ktore-skrzywdzilem-wlacznie.html) [dostęp: 5.01.2024].
2. Rogaska Karolina. 2024. Wpis. Facebook. 6.01.2024. [https://www.facebook.com/rogaskakarolina/posts/pfbid0GLHsMVX74DAMUJnx2xAfLb4W7sHLg9gACExHrHx8GaJFjejqLpT5wzvWTMiuXmzbl](https://www.facebook.com/rogaskakarolina/posts/pfbid0GLHsMVX74DAMUJnx2xAfLb4W7sHLg9gACExHrHx8GaJFjejqLpT5wzvWTMiuXmzbl) [dostęp: 23.12.2024].
3. Imielski Roman. 2024. Oświadczenie redakcji „Gazety Wyborczej” po tekście Marcina Kąckiego. Wyborcza.pl. 6.01.2024. [https://wyborcza.pl/7,75968,30570048,oswiadczenie-redakcji-gazety-wyborczej--po-tekscie-marcina.html](https://wyborcza.pl/7,75968,30570048,oswiadczenie-redakcji-gazety-wyborczej--po-tekscie-marcina.html) [dostęp: 27.12.2024].
4. Sobczak Aleksandra. 2024. Po tekście Marcina Kąckiego: Bardzo ważne słowo „przepraszam”. Wyborcza.pl. 6.01.2024. [https://wyborcza.pl/7,75968,30569962,po-tekscie-marcina-kackiego-bardzo-wazne-slowo-przepraszam.html](https://wyborcza.pl/7,75968,30569962,po-tekscie-marcina-kackiego-bardzo-wazne-slowo-przepraszam.html) [dostęp: 27.12.2024].
5. Imielski Roman, Aleksandra Sobczak, Bartosz T. Wieliński. 2024. Oświadczenie w sprawie Marcina Kąckiego. Wyborcza.pl. 7.01.2024. [https://wyborcza.pl/7,75398,30570493,oswiadczenie-w-sprawie-marcina-kackiego.html](https://wyborcza.pl/7,75398,30570493,oswiadczenie-w-sprawie-marcina-kackiego.html) [dostęp: 27.12.2024].
6. Imielski Roman, Aleksandra Sobczak, Bartosz T. Wieliński. 2024. Przepraszamy za publikację tekstu Marcina Kąckiego, usuwamy go z sieci. Wyborcza.pl. 8.01.2024. [https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,30574195,przepraszamy-za-publikacje-tekstu--marcina-kackiego-usuwamy.html](https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,30574195,przepraszamy-za-publikacje-tekstu--marcina-kackiego-usuwamy.html) [dostęp: 27.12.2024].
7. Imielski Roman, Aleksandra Sobczak, Bartosz T. Wieliński. 2024. Oświadczenie redakcji „Gazety Wyborczej” ws. Marcina Kąckiego. Wyborcza.pl. 5.08.2024. [https://wyborcza.pl/7,75398,31202209,oswiadczenie-redakcji-gazety-wyborczej--ws-marcina-kackiego.html](https://wyborcza.pl/7,75398,31202209,oswiadczenie-redakcji-gazety-wyborczej--ws-marcina-kackiego.html) [dostęp: 27.12.2024].
